Zarządzanie w sektorze edukacji, choć różni się pod względem specyfiki zadań, w wielu aspektach jest analogiczne do zarządzania firmą lub zespołem biznesowym. W obu przypadkach kluczowymi elementami są motywowanie zespołu, delegowanie zadań, skuteczna komunikacja oraz wysoki poziom samoświadomości lidera. Niemniej, w kontekście polskich szkół, temat jakości leadershipu i zarządzania kadry dyrektorskiej jest rzadko poruszany w szerszych debatach publicznych, mimo że szkoły to miejsca pracy dla setek tysięcy nauczycieli oraz dziesiątek tysięcy osób zarządzających.
Jakość zaradzania w polskich szkołach podstawowych i ponadpodstawowych – wyniki ankiety
W niedawnym badaniu przeprowadzonym przeze mnie na platformie LinkedIn, postawiono pytanie o ocenę standardów zarządzania i leadershipu w polskich szkołach podstawowych oraz ponadpodstawowych. Wyniki ankiety okazały się być jednoznaczne i skłaniają do głębszej refleksji nad stanem zarządzania w polskim systemie edukacji.
1% respondentów oceniło zarządzanie jako „dobrze” lub „wysokiej jakości”. Jest to znikoma liczba, co wskazuje na poważny problem z postrzeganiem poziomu leadershipu w polskich placówkach edukacyjnych.
18% ankietowanych uznało jakość zarządzania w szkole za przeciętne, co sugeruje, że choć szkoły funkcjonują na pewnym standardzie, to istnieje wiele przestrzeni do poprawy.
52% uczestników badania uznało, że zarządzanie „słabo wygląda”, co stanowi najczęściej wyrażoną opinię i wskazuje na poważne zastrzeżenia wobec sposobu, w jaki kierowane są polskie szkoły. Jest to swoiste wotum nieufności do kompetencji zarządczych dyrektorów placówek edukacyjnych.
29% odpowiedziało, że standardy zarządzania w szkołach to „folwarki”, czyli systemy, w których brakuje nowoczesnych standardów zarządzania i w których panują przestarzałe struktury władzy.
Analiza wyników i problemy z jakością zarządzania w polskich szkołach
Wyniki ankiety jednoznacznie pokazują, że leadership w polskich szkołach wymaga znaczących ulepszeń. Ba być może należy wzmocnić edukację menadżerską w programach nauczania pedagogicznego?
Zaledwie 1% respondentów ocenia zarządzanie jako wysokiej jakości, co może wskazywać na brak odpowiednich kompetencji zarządczych wśród kadry kierowniczej w szkołach podstawowych i ponadpodstawowych. Co więcej, ponad połowa respondentów twierdzi, że sytuacja wygląda „słabo”, co może być sygnałem, że problemy w zarządzaniu dotykają wielu obszarów życia szkolnego.
Z mojego doświadczenia w zarządzaniu wynika, iż problemy te mogą obejmować:
Niską motywację pozafinansową.
Motywowanie nauczycieli w polskim systemie szkolnictwa jest często ograniczone do kwestii finansowych, a inne, równie ważne formy motywacji, takie jak uznanie, rozwój zawodowy czy autonomia, mogą być zaniedbywane.
Brak skutecznej komunikacji wewnętrznej.
Wiele szkół boryka się z problemami komunikacyjnymi, zarówno na linii dyrekcja-nauczyciele, jak i w kontaktach z rodzicami a także uczniami.
Słaba samoświadomość liderów.
Liderzy w biznesie często podkreślają znaczenie samoświadomości, czyli umiejętności refleksji nad własnymi działaniami, motywami i ich wpływem na innych. W polskich szkołach może brakować takich kompetencji, co utrudnia rozwój efektywnego leadershipu.
Różnice między zarządzaniem szkołą a biznesem/zespołem
Choć zarządzanie szkołą i firmą w wielu aspektach jest podobne, istnieją także istotne różnice, które mogą wpływać na postrzeganą jakość leadershipu. Przede wszystkim, dyrektorzy szkół działają w silnie sformalizowanym otoczeniu prawnym i administracyjnym, co może ograniczać ich elastyczność w zarządzaniu. W biznesie menedżerowie mają często więcej swobody w podejmowaniu decyzji, dostosowywaniu strategii czy wdrażaniu innowacji. Natomiast w szkołach, zmiany często muszą być zatwierdzane na poziomie wyższym (np. przez kuratoria oświaty, organ prowadzący, itp.), co spowalnia wprowadzanie nowoczesnych metod zarządzania.
Co można zrobić, aby poprawić jakość leadershipu w polskich szkołach?
Inwestycja w szkolenia dla dyrektorów – Nowoczesne zarządzanie wymaga ciągłego doskonalenia się, a dyrektorzy szkół powinni mieć dostęp do programów rozwoju kompetencji menedżerskich, które uwzględniają specyfikę edukacji.
Wzmocnienie motywacji pozafinansowej dla nauczycieli – Oprócz podwyżek, warto skupić się na budowaniu systemów uznania, oferowaniu możliwości rozwoju kariery oraz autonomii w podejmowaniu decyzji, ale to także element warsztatu menedżerskiego dyrektora i wicedyrektorów szkoły.
Zwiększenie samoświadomości wśród liderów – Refleksja nad własnym stylem zarządzania i wpływem na pracowników może znacząco poprawić atmosferę pracy i efektywność zespołów nauczycielskich. Ale w tym celu należałoby wpuścić do systemu zarzadzania edukacją, tzw. "świeżą krew", czyli kandydatów z zewnątrz. To oni będą wywierać pozytywną presję na środowisko dyrektorów szkół. W praktyce, choć jest to możliwe, w większości przypadków dyrektorami szkół w Polsce są osoby posiadające przygotowanie pedagogiczne, ale kompletnie bez braku przygotowania menedzerskiego, a nierzadko zarzadzają kilkusetosobowymi zespołami pracowniczymi.
Podsumowanie
Leadership w polskich szkołach, według wyników ankiety przeprowadzonej na LinkedIn, jest obszarem, który wymaga pilnej interwencji. Wyniki badań wskazują, że zarządzanie placówkami edukacyjnymi pozostawia wiele do życzenia, a istniejące problemy są poważne. Zarówno kadra zarządzająca, jak i organy nadzorcze (prowdzące) powinny podjąć kroki w kierunku modernizacji i wprowadzenia nowoczesnych standardów leadershipu, które mogą przynieść korzyści nie tylko nauczycielom, ale i uczniom oraz całemu systemowi edukacji.
Wyzwanie, jakie stoi przed polskimi szkołami, to nie tylko reforma programowa, ale również reforma sposobu zarządzania ludźmi, aby móc kształcić kolejne pokolenia w atmosferze profesjonalizmu, wsparcia i wzajemnego szacunku.
W końcu to dyrektorzy szkół mogą sprawiać, że szkoła to będzie wspaniale miejsce pracy dla nauczycieli i grona pracowników.
A szczęśliwi, zaangażowani nauczyciele, to dobrze, z pasją edukowane dzieci, nasze, przyszłe pokolenia!
A jeżeli chcesz przedyskutować konkretny przypadek Twojej firmy i opracować dopasowane programy rozwojowe dla liderów w Twojej organizacji, zarezerwuj bezpłatną konsultację.
Comments